వైజ్ఞానిక రచనలకు తెలుగు వినియోగం

వైజ్ఞానిక రచనలకు తెలుగు వినియోగం /విస్తరణ/ఆధునికీకరణ-వి. వి. సుబ్రహ్మణ్య శర్మ

 https://cherukuramamohanrao.blogspot.com/2014/10/vvs-sarma-708am-oct-20-3.html

ఈ వ్యాసము నేను వ్రాసినది కాదు. నేను మనసారా నాకు జ్యేష్ట భ్రాతగా భావించిన కీ.శే. Dr. VVS శర్మగారిది. ఇది 19.10.2014 నాటి ప్రచురణ. ఇది చదువుటకు పాఠకునికి జిజ్ఞాస అవసరము. దానికి తోడు శ్రద్ధ మరియు అవగాహనా సామర్థ్యము అత్యవసరము. ఉత్సాహవంతులు యువకులు అయిన వారు ఇటువంటి విషయముల చదివితే వానిపై ఎంతో పరిశోధన చేసి ఈ విజ్ఞానమును భావి తరాలకు అందించే అవకాశము వుంటుంది. 

1

వైజ్ఞానిక రచనలకు తెలుగు వినియోగం /విస్తరణ/ఆధునికీకరణ యంత్రశక్తి, విద్యుచ్ఛక్తి ఆధునిక జీవితంలో అంతర్భాగాలు. ఇప్పుడు ఇవిలేకుండా మనకు క్షణం గడవదు. నగర జీవితం స్తంభించి పోతుంది. ఈ మధ్యకాలంలో ఉభయ తెలుగు రాష్ట్రాలలో విద్యుత్ సమస్య ముఖ్య సమస్యగా పరిణామం చెందింది. విద్యుత్ ఉత్పత్తిలో లోటు, విద్యుత్/కరెంట్ కోత, విద్యుత్ సంక్షోభం, బొగ్గు నిలువలు, బొగ్గు గనులు మొదలైన విద్యుత్ రంగ విషయాలు వార్తాపత్రికలలో ప్రముఖ స్థానం వహిస్తున్నాయి. ఇది సాంకేతిక వ్యవహారం స్థాయినుంచి రాజకీయ వివాదంగా రూపు దిద్దుకుంది. విద్యుచ్ఛక్తి అంగట్లో దొరికే ముడి సరకు కాదు. ప్రతిక్షణమూ భారానికి అనుగుణంగా మారిపోయే చంచలమైన శక్తి రూపం. ఉత్పత్తిని మించి ఉపయోగానికి లభించదు. ఉత్పత్తిని తక్షణమే వాడుకోవాలి. పగలు ఎక్కువ ఉత్పత్తిచేసి రాత్రికి దాచుకునే వస్తువు కాదు. ఇది పూర్తిగా సాంకేతిక విజ్ఞానానికి సంబంధించిన తాంత్రిక పారిశ్రామిక వ్యవస్థ. (Electrical Power Systems Engineering). సృష్టి, స్థితి, లయముల వలె దీనిలో కూడా మూడు విభాగాలున్నాయి ఉత్పత్తి (జెనరేషన్) ప్రసారణ (ట్రాన్సుమిషన్) వితరణ (డిస్ట్రిబ్యూషన్). ఫూర్వపు విద్యుత్ మండలి (ఎలెక్ట్రిసిటీ బోర్డు) - జెన్కో, ట్రాన్సుకో - లుగా అవతరించింది. విద్యుచ్ఛక్తి ఆవశ్యకత రోజురోజుకూ పెరిగిపోతుంటే ఉత్పత్తి, ప్రసారణ, విస్తరణ తగిన స్థాయిలోలేదు. ఈ రంగములో సమాచారాన్ని తెలుగులో అందించాలంటే అనేక ఇంగ్లీషు పదాలకు తెలుగు పదాలు దొరకవు. ఈ విషయాలపై తెలుగులో పుస్తకాలు, వ్యాసాలు వ్రాయాలంటే దీనికి అవసరమైన పరిభాష ఉండాలి. ఆంగ్లపదాలు యథాతథంగా వాడవచ్చును. వీని శాతం ఎక్కువైతే తెలుగులో వ్రాయవలసిన అవసరమే ప్రశ్నార్థకమౌతుంది.
ప్రస్తుత తెలుగు భాష పరిస్థితి విద్యుత్ రంగ విషయాలపై వ్రాసే ప్రస్తుత తెలుగు భాషాస్థితి చూడాలంటే విద్యుత్, విద్యుత్ ఉత్పత్తి, విద్యుత్ మోటారు, ఎలెక్ట్రికల్ ఇంజనీరింగ్, “విద్యుత్ ఆదా దీపం యోజనా” వంటి విషయాలపై తెలుగు వికీపీడియా వారి ప్రయత్నాలు అంతర్జాల శోధనాయంత్రాల (గూగుల్ వంటి వెబ్ సెర్చి ఇంజనుల) సాయంతో చూడాలి. ఉదాహరణకు విద్యుత్ పవర్, కంట్రోల్ విభాగాలపై కొన్ని వాక్యాలు చూద్దాం. వెబ్ లోనే ఈ రంగంలో వార్తపత్రికల భాషను కూడా చూడవచ్చు.
ఎలక్ట్రికల్ ఇంజనీరింగ్ - ఎలెక్ట్రిసిటీ. ఎలెక్ట్రానిక్స్ మరియు ఎలెక్ట్రోమాగ్నెటిజమ్ విషయాలకు సంబంధించన అధ్యయనమే ఎలెక్ట్రికల్ ఇంజనీరింగ్ (Electrical engineering). పందొమ్మిదవ శతాబ్దం చివరి దశలో టెలిగ్రాప్ మరియు విద్యుత్ శక్తి సరఫరా వాణిజ్య పరంగా ప్రారంభంతో ఇది ప్రత్యేక వృత్తిగా గుర్తింపు పొందింది. దీనిలో పవర్, ఎలెక్ట్రానిక్స్, కంట్రోల్ సిస్టమ్స్, సిగ్నల్ ప్రాసెసింగ్ మరియు టెలికమ్యూనికేషన్ అనే ఉపవిభాగాలు వున్నాయి. భారతదేశంలో ఎలెక్ట్రానిక్స్ ఇంజనీరింగ్ తక్కువస్థాయి వ్యవస్థలను కంప్యూటర్ మరియు ఇంటిగ్రేటెడ్ సర్కూట్స్ తో పనిని సూచించడానికి వాడతారు, ఎలెక్ట్రికల్ ఇంజనీరింగ్, భారీ స్థాయి వ్యవస్థలను అనగా విద్యుత్ శక్తి ఉత్పాదన మరియు పంపిణీ, యంత్రాల నియంత్రణ వంటి వాటికి వాడతారు.
విద్యుత్ (పవర్)[మార్చు] (తెలుగు వికీపీడియా)
విద్యుత్ ఇంజనీరింగ్ విద్యుత్ శక్తి ఉత్పత్తి, ప్రసారం, పంపిణీ మరియు వాటికి సంబంధించిన పరికరాలగురించినది. వీటిలో ట్రాన్సఫార్మర్స్, విద్యుత్ జనరేటరులు, విద్యుత్ మోటార్లు, ఎక్కువ వోల్టేజి ఇంజనీరింగ్ మరియు పవర్ ఎలెక్ట్రానిక్స్ వున్నాయి. ప్రపంచంలోని చాలా ప్రాంతాలలో ప్రభుత్వాలు, విద్యుత్ వుత్పత్తి కేంద్రాలు, వినియోగ కేంద్రాలను కలిపే గ్రిడ్ అనబడే నెట్వర్క్ ను నిర్వహిస్తుంది. పవర్ ఇంజనీర్లు ఈ గ్రిడ్ కు సంబంధించిన వాటిపై పనిచేస్తారు.
నియంత్రణ (కంట్రోల్)[మార్చు]
ఉపగ్రహ ప్రయోగంలో కంట్రోల్ కీలకం. చలనశీల వ్యవస్థలను గణిత సూత్రాలను పాటించేదానినిగా రూపొందించి, వాటిని కావలసినట్టు పనిచేయించటం కంట్రోల్ ఇంజనీర్ల పని. దీని కొరకు, ఎలెక్ట్రానిక్ సర్క్యూట్లు, డిజిటల్ సిగ్నల్ ప్రాసెసింగ్ మరియు మైక్రోకంట్రోలర్లు మరియు ప్రోగ్రామబల్ లాజిక్ కంట్రోలర్లు వాడుతారు. విమానాల గతి నియంత్రణ మరియు చోదన నియంత్రణ, కార్లలో వుండే నియమిత వేగ నియంత్రణ (క్రూయిస్ కంట్రోల్) మరియు పారిశ్రామిక స్వయం చాలక వ్యవస్థలలో ఇది వాడబడుతుంది. ప్రతిస్పందనని గమనించి అనుకున్న స్థితిని చేరుకునేటట్లు చేయటమే వీరి ముఖ్యమైనపని.
నేను చదివినది తెలుగు మాధ్యమంలో పాఠశాల విద్య, ఇంగ్లీషు మాధ్యమంలో సైన్సు, ఎలెక్ట్రికల్ ఇంజనీరింగ్. శాస్త్ర విజ్ఞాన వినిమయానికి తెలుగు వినియోగంలో కృషి అంతంత మాత్రంగానే ఉన్నదని నాకు అనిపించింది. పైన చూపిన ఉదాహరణలలోని భాషకు, విషయ పరిజ్ఞానానికి కూడా నాణ్యత లేదని అనిపిస్తుంది. దానితో ఈ వ్యాసాలు ఎవరు చదివి, ఏంత లాభపడుతారు? అనే ప్రశ్న వస్తుంది. తెలుగులో విద్యుత్ రంగం, ఈ రంగంలో శిక్షణ, విద్యాభ్యాసం, వార్తలు, వ్యాసములు, వ్రాయడం, పాఠ్య పుస్తకాలు వ్రాయడానికి ఒక ప్రామాణికమైన తెలుగు భాష లేదు. ఇదే పరిస్థితి అన్నిశాస్త్ర విజ్ఞాన విషయాలకు తెలుగు వినియోగంలో కనబడుతుంది. వానిలో మొదటిది ప్రమాణికమైన పారిభాషిక పదజాలము లేకపోవడం. ఈ ప్రయత్నాలు ఇప్పటికే కొందరు ఔత్సాహిక రచయితలు, శాస్త్రజ్ఞులు చేశారు. ఈపనికి విజ్ఞాన శాస్త్రజ్ఞులు, ఇంజనీర్లు సహకరించాలి. తెలుగు భాష, వ్యాకరణం వచ్చిఉండాలి. తెలుగు అకాడమీ, తెలుగు విశ్వవిద్యాలయము, ద్రవిడ విశ్వవిద్యాలయము, తెలుగు విభాగములు విజ్ఞాన శాస్త్ర విభాగములతో కలసి, ఈ పనికి ఉద్యమించాలి. ఈ అభిప్రాయాలను పంచుకునేందుకే ఈ వ్యాసం.

2

వైజ్ఞానిక రచనలకు తెలుగు వినియోగం /విస్తరణ/ఆధునికీకరణ 

విజ్ఞాన శాస్త్ర పరిభాషకు అనంతమైన, నిరంతరమైన పద ప్రవాహం. కావాలి. ఆధునిక శాస్త్ర విజ్ఞాన భాష ఇంగ్లీషు. అందుచేత అనేక సామాన్య ఇంగ్లీషు పదాలు మనం వాడుకగా మాట్లాడే భాషలోకి చొచ్చుకు పోయాయి. దీనితో మనకు తెలియకుండానే మన సంభాషణలో తెలుగు పదాలు తగ్గుతూ ఇంగ్లీషు పదాల శాతం పెరుగుతూ వస్తూంది. మన దేశములో ప్రాచీన శాస్త్ర విజ్ఞానమంతా సంస్కృతములో ఉంది. మన సంప్రదాయ తెలుగు సాహిత్య సౌధం సంస్కృత భాష, సంస్కృత శబ్ద శాస్త్రముల పునాదుల మీద కట్టబడినదే. ఈ పదజాలం లేకుండా నేడు తెలుగు వ్రాయడం అసాధ్యము. సాధ్యమైనంత వరకు సంస్కృత, సంస్కృత జన్య తత్సమ లేదా తద్భవ పదాలను, వాడటం అవసరం. ఇతర భారతీయ భాషలలోకూడా ఇదే అర్థంవచ్చే పదజాలం ఉంటుంది. ఉదాహరణకు టెలిఫోను నంబరును బెంగుళూరులో దూరవాణి సంఖ్య అని, ముంబాయిలో దూరధ్వని క్రమాంకమని వ్యవహరిస్తారు. తెలుగు దేశ్య పదాలను వాడితే వర్గీకరణశాస్త్రమును (taxonomy), పద-అర్థ విశ్లేషణలను (ontology, సత్వమీమాంస) అభివృద్ధిచేయడం కష్టమౌతుంది. అచ్చ తెలుగు పదాలు పరిభాషను అర్థమయే రీతిలో వ్యాఖ్యానించడానికి, సామాన్య పాఠకులకు సైన్సును అందించడానికి (popular science) ఉపయోగిస్తాయి.
సైన్సు, ఇంజనీరింగు, టెక్నాలజీ
• సైన్సు = విజ్ఞానశాస్త్రం. శాస్త్రవిజ్ఞానము, శాస్త్రము, విద్య, విజ్ఞానము, …. వీనిలో ఏపదమూ సైన్సు, కఠిన సైన్సు అనే పదాలకు సరిగా సరిపోదు. కాని ఇవన్నీ,సైన్సు అనే ఆంగ్లపదముతో సహా వాడుకలో ఉన్నాయి. కవన శర్మ [2] సైన్సు అని ఆధునిక భౌతిక, ప్రాకృతిక విజ్ఞాన శాస్త్రాలకు వాడుతారు. శాస్త్రము అంటే సంస్కృతార్థమునకు సరిపోయిన పదంగా వాడుతారు. సంస్కృతములో శాస్త్రమును ఇలా నిర్వచించవచ్చును - జ్ఞాన విశేషాధాయక గ్రంథః (విశేషజ్ఞానము నిచ్చు గ్రంథము శాస్త్రము). శాస్తి చ త్రాయతేతి శాస్త్రమ్. (శాస్త్రము శాసించును, రక్షించును.) శాసనము అనే పదానికి అదే మూలము).
• ఇంజనీరింగు = యంత్రశాస్త్రము, తంత్ర శాస్త్రము , తాంత్రిక విద్య, సాంకేతిక విద్య. యంత్రశాస్త్రము అనే పదం మెకానికల్ ఇంజనీరింగుకు తెలుగులోనూ, తంత్రశాస్త్రము లేదా తాంత్రిక శాస్త్రము అనేది కన్నడ, హిందీ, భాషల లోను, సాంకేతిక విద్య అనేపదము తెలుగు లోనూ వాడుతున్నారు. సాంకేతిక అనేపదం “టెక్నికల్” కు ఎక్కువ సరిపోతుంది.
• టెక్నాలజీ = సాంకేతిక శాస్త్రం/విజ్ఞానం (ఆంధ్రభారతి ఆన్ లైన్ నిఘంటు శోధన) IIT - హిందీవారు ఐఐటి ని భారతీయ ప్రాద్యౌగికీ సంస్థానము అంటున్నారు. ఇంజనీరింగ్, టెక్నాలజీ నిజానికి వేరు వేరు అర్థాలుగల పదాలు.. తెలుగులో దానికి సరిపోయేవి కల్పించాలి. ఇన్స్టిట్యూట్ అనే పదానికి సంస్థానం సరియైన పదం; మందిరం, సంస్థ వంటివి కావు.
ఇంజనీరింగ్ పదం బుద్ధి కుశలతనూ, మూల సూత్రాలనూ, విధివిధానాలను, తంత్ర యుక్తులనూ, టెక్నాలజీ పదం క్రియాశీలత్వాన్ని, నిపుణతనూ సూచిస్తాయి. ఒక ప్రత్యేక రంగాన్ని టెక్నాలజీ సూచిస్తుంది (ఉదా: నానో టెక్నాలజీ, సెమికండక్టర్ టెక్నాలజీ, స్పేస్ టెక్నాలజీ, బయో టెక్నాలజీ ).
సెమీకండక్టర్ టెక్నాలజీ తో నీలవర్ణ ఎల్ఈడీల ఆవిష్కరణకే ఈ 2014వ సంవత్సరం భౌతిక శాస్త్ర నోబెల్ బహుమతి. ఇది సాక్షి పత్రిక వివరణ – “ఎల్ఈడీలు అంటే? - విద్యుత్ వాహక (సెమీ కండక్టర్) పదార్థాల పొరలు ఎక్కువగా కలిగి ఉండి, కాంతిని వెదజల్లే పరికరాలనే ఎల్ఈడీలుగా చెప్పుకోవచ్చు. వీటిలో విద్యుత్ నేరుగా కాంతి కణాలు(ఫొటాన్లు)గా మారుతుంది.” సెమీ కండక్టర్ ను పరిమిత విద్యుత్ వాహకము అనాలి. ఎల్ఈడీకి తెలుగు పదం ఎలాకల్పించాలి? (లైట్ ఎమిటింగ్ డయోడ్ = భాస్కర ద్విధ్రువి అనవచ్చును. భాస్కరలో భా అంటే కాంతి. (Bhaskara is light emitting.) డయోడ్ కు తెలుగు ఆంధ్రభారతివారిదే. దానిని భాస్కరి లేదా భాద్వి అని పిలువవచ్చు. ఎల్ఈడీ లాంప్ భాద్విదీపం. "విద్యుత్ నేరుగా కాంతి కణాలు(ఫొటాన్లు)గా మారుతుంది" ఈ వాక్యం విద్యుత్ ప్రవాహం కాంతికణాల (ఫోటానుల) ప్రవాహం గా, కాంతి పుంజంగా మారుతుంది" అంటే ఎక్కువ అర్థవంతంగా ఉంటుంది. భాద్వి (ఎల్ఈడీ) పరికరం కాదు, ఉపకరణం. 
3

వికిపీడియా వారి ప్రయత్నం ఇంజనీరింగ్ విభాగాల నామకల్పన   సాంకేతిక శాస్త్రములు - 1 నిర్మాణ సాంకేతిక శాస్త్రము (civil engineering)   2 యాంత్రిక సాంకేతిక శాస్త్రము (mechanical engineering)   3 విద్యుత్ సాంకేతిక   శాస్త్రము (electrical engineering) 4 విద్యుత్కణ     సాంకేతిక శాస్త్రము (electronics) 5 రసాయనిక సాంకేతిక శాస్త్రము (chemical engineering) 6 వైమానిక సాంకేతిక శాస్త్రము (aeronautical engineering). ఈ పేర్లు వికిపీడియా  వారి ప్రయత్నం. సాంకేతిక శాస్త్రముకంటే తాంత్రికి అన్న శబ్దము లఘువుగా ఉంటుంది. "అల్పాక్షరం, అసందిగ్ధం, సారవత్, విశ్వతోముఖం" అని సూత్రమును నిర్వచించినట్లు ఇదేసూత్రం పారిభాషిక పదాల కల్పనకు కూడా వర్తిస్తుంది. అన్వీక్షకి అన్నపదం లాజిక్ కువాడతారు. నిర్మాణ సాంకేతిక శాస్త్రము (సివిల్ ఇంజనీరింగ్), కన్స్ట్రక్షన్ ఇంజనీరింగ్ అని ధ్వని ఇస్తూంది. వికి పీడియా తెలుగు పదం కేవలం ప్రజోపయోగ నిర్మాణాలకు పరిమితం. జలవనరుల నిర్వహణ, భూ- సాంకేతిక విజ్ఞానము కూడా సివిల్ ఇంజనీరింగులోనే వస్తాయి. Civil Engineering అనే పదానికి గూగుల్ తెలుగు అనువాదము సివిల్ ఇంజనీరింగ్ అనే ఇస్తుంది. ఎలక్ట్రాన్ కంటె అయాన్ విద్యుత్కణమనే వర్ణనకు సరిపోతుంది. ఎలెక్ట్రాన్, ప్రోటాన్, న్యూట్రాన్ వంటివి పరమాణుకణాలు. ఇంకా కృషి (అగ్రికల్చరల్ ఇంజనీరింగ్), ఉపకరణములు (ఇన్స్ట్రుమెంటేషన్), సమాచారం (ఇన్ఫర్మేషన్), కలనయంత్రం (గణక యంత్రం)(కంప్యూటర్), మంత్ర తాంత్రికి (సాఫ్టువేర్ ఇంజనీరింగు), గనులు (మైనింగ్) -లోహములు (మెటలర్జీ), నూతన పదార్థములు (మెటీరియల్సు) ఇంజనీరింగ్, అంతరిక్ష విజ్ఞానము (స్పేస్ టెక్నాలజీ), జీవసాంకేతిక విజ్ఞానం (బయో టెక్నాలజీ) లను గురించిన ప్రస్తావన లేదు.    ఉద్యోగుల ప్రాథమిక స్థాయిలో మెకానిక్, ఎలెక్ట్రీషియన్, టెక్నీషియన్ అనే    పదాలకు తెలుగు పదాలు ఏమిటి? సర్వేయర్, ఇంజనీరు, టెక్నాలజిస్టు,     సైంటిస్టు, కంప్యూటర్ ప్రోగ్రామర్, డేటా ఎంట్రీ ఆపరేటర్,   సాఫ్టువేర్    ఇంజనీర్, వంటి పదాలు తెలుగులో ఎలా చెప్పాలి? ఈ వృత్తిపదాలకు తెలుగు    అనువాదాలు ఎలా సృష్టించాలి? ఇప్పటికి ఇప్పుడు నేను చేయలేకపోయినా ఒక     విధానము సూచిస్తాను. మూడు సంప్రదాయ పదాలున్నాయి. .. అవి   యంత్రము, తంత్రము, మంత్రము. యంత్రమంటే machine, engine కంప్యూటర్      భాషలో హార్డువేర్. తంత్రమంటే engineering, methodology, Operating    System మంత్రమంటే application software (embedded software). ఆంధ్రభారతి నిఘంటువు ప్రకారం Engine = యంత్రము, Engineer యంత్రనిర్మాత, యంత్రకారుఁడు, యంత్రము నడుపువాఁడు,సూత్రకారుఁడు,వాస్తుశాస్త్రజ్ఞుడు. Electrician = (విద్యుద్వేత్త; విద్యుచ్ఛాస్త్రజ్ఞుడు) ఇది కాలంచెల్లిన పదజాలం. వీని బదులు యంత అనే యంత్రానికి సంబంధించిన పదం ఉంది. యంత అంటే చాలకుడు, చోదకుడు, నడిపేవాడు. మెకానిక్ = యంత్రయంత లేదా యంత, టెక్నీషియన్ = తంత్ర యంత, ఎలెక్ట్రీషియన్ = విద్యుత్ యంత. ఇంజనీరు = అభియంత (ఇదీ నా సృష్టి కాదు, కర్ణాటక పరిభాష), టెక్నాలజిస్టు = అధి-తాంత్రిక, Assistant Engineer= సహాయక అభియంత, Executive Engineer = నిర్వాహక అభియంత, Superintending Engineer = పర్యవేక్షక అభియంత, Chief Engineer = ముఖ్య అభియంత తెలుగులో సరియైన పదజాలం కావాలన్నా,  వ్రాసేటప్పుడు సరియైన పదం ఉపయోగించాలన్నా మంచి థెసారస్ కావాలి. థెసారస్ కు తెలుగులో ఈ పదాలు అనువాదాలుగా ఇస్తున్నారు: “విజ్ఞాన సర్వస్వము", "అనేక విషయాలు గల పుస్తకము". వీటికి సరియైన ఆంగ్లపదం ఎన్సైక్లోపీడియా. ఇంకొక పుస్తకం "పర్యాయపదకోశం" అని ఇచ్చింది. ఇది కూడా పూర్తిగా సరికాదు. "ప్రత్యామ్నాయ పదకోశం" అని చెప్పాలి. అమరకోశం పర్యాయ పదకోశం.  4 వైజ్ఞానిక రచనలకు తెలుగు వినియోగం /విస్తరణ/ఆధునికీకరణ   నేను చదివినది ఇంగ్లీషు మాధ్యమంలో ఎలెక్ట్రికల్ ఇంజనీరింగ్. ఈ రంగములో సమాచారాన్ని తెలుగులో అందించాలంటే అనేక ఇంగ్లీషు పదాలకు తెలుగు పదాలు దొరకవు ఈ విషయాలపై తెలుగులో పుస్తకాలు, వ్యాసాలు వ్రాయాలంటే దీనికి అవసరమైన పరిభాష ఉండాలి. ఆంగ్లపదాలు యథాతథంగా వాడవచ్చును. వీని శాతం ఎక్కువైతే తెలుగులో వ్రాయవలసిన అవసరమే ప్రశ్నార్థకమౌతుంది. మేఘము, విద్యుత్తు వేదములోని పదాలు. రెండు మేఘాల మధ్య విద్యుచ్ఛక్తి పాతమే ఉరుములు, మెరుపులు, ఒక మేఘమునకు భూమికీ మధ్య విద్యుచ్ఛక్తి పాతము పిడుగులు. ఇంద్రుని వజ్రాయుధము పిడుగే (అశని పాతము). 18వ శతాబ్దములో బెంజమిన్ ఫ్రాంక్లిన్ లైట్నింగ్ రాడ్ తో పరిశోధనలు చేశాడు. విద్యుచ్ఛక్తిలో కొన్ని అనువాదాలు సహజంగా ఉంటాయి - విద్యుత్ ప్రవాహము (కరెంట్) విద్యుత్ పీడనము (ప్రెషర్, వోల్టేజి). పవర్, ఎనెర్జీలవద్దకు వచ్చినప్పుడు సమస్య మొదలౌతుంది. రెండిటికీ తెలుగు పదం శక్తి అనే నిఘంటువులు ఇస్తాయి. బలం పవర్ కు, శక్తి ఎనెర్జీకి వాడితే ప్రయోజనం ఉంటుంది. ఇక కొలతలు శాస్త్రజ్ఞుల పేర్లే = ప్రవాహానికి ఆంపియర్, పీడనానికి వోల్టులు, బలానికి వాట్టులు, శక్తికి యూనిట్లు (కిలోవాట్ గంటలు), విద్యుత్ ఆవేశానికి కూలూంబులు. ప్రవాహ నిరోధకాలు (impedance) ఓం, హెన్రీ, ఫారడ్. ఈ విషయంలోని సామాన్య ఇంగ్లీషు పదాలని చూదాము. ఒక విషయమును అనువదించడానికి సాధ్యమైనన్ని తెలుగు పదాలని ఒకేసారి రూపకల్పన చేయాలి English terms and possible translations Electricity, విద్యుత్తు, electric charge, విద్యుదావేశము, current, విద్యుత్ ప్రవాహము voltage, విద్యుత్ పీడనము EMF(Electro Motive Force) విద్యుత్ చాలక శక్తి power, బలం, energy, శక్తి, meters for various quantities, మాపకములు, field, క్షేత్రము, machine, యంత్రము, generator, ఉత్పత్తి యంత్రము (విద్యుత్ జనని), ac, ఏసీ, dc, డీసీ, battery, విద్యుత్ ఘటము, [విద్యుత్ పేటిక, బ్యాటరీ (బేటరీ,బాటరీ, బా’టరీ )], lamp, దీపం, light bulb కాచ-గోళ (గాజుబుడ్డి) దీపము, incandescent lamp, తాప ప్రదీపము, tube light, నాళికా దీపం, voltage/current transformer, పీడన/ప్రవాహ పరివర్తన   యంత్రం, converter, పరివర్తన యంత్రం, motor, చాలకయంత్రము, (చోదకయంత్రము, చారిణి) , invertor, విలోమ పరివర్తన యంత్రం, resistor, నిరోధకం, inductor, ప్రేరకం, capacitor (condenser), సంక్షేపకం (సంగ్రాహకం), Transmission line, ప్రసార తంత్రి, Electrical substation, విద్యుత్ పీడన పరివర్తన కేంద్రము, Lightning, విద్యుల్లత (మెరుపు, పిడుగు, అశని), resistance, నిరోధం, impedance, మిశ్రమ నిరోధం, inductance, ప్రేరణ, capacitance, సంగ్రహం, single phase, ఏక ముఖ వితరణ, three phase, త్రిముఖ వితరణ, high voltage, ఉచ్చతర పీడనము, EHV, ఉచ్చతమ పీడనము Insulation, విద్యుత్ బంధనము, illumination engineering విద్యుద్దీప తంత్రం, Generation,ఉత్పత్తి , Transmission, వితరణ, HVDC, ఎచ్వీడీసీ, Distribution విస్తరణ, load, భారము, load factor, భారాంశం, power factor, బలాంశం, power system, విద్యుత్ వ్యవస్థ, power network, విద్యుచ్ఛక్తిజాలం, grid, సంపూర్ణ విద్యుద్వలయం , lightning arrestor, అశని నిరోధకం, electric shock, విద్యుదాఘాతము, electric circuit, విద్యుద్వలయం, short circuit, విద్యుత్ బిలం, active power, క్రియాశీల శక్తి, reactive power, ప్రతిక్రియాశీల శక్తి, frequency, పునరావృత్తి (హెర్ట్సు), corona , కాంతి వలయం, (ఫ్యూజు, రిలే) వలయ రక్షణ ఉపకరణం, power electronics, circuit breaker, వలయచ్ఛేది, fuse, relay, transmission towers, (విద్యుత్) ప్రసారణ గోపురాలు, poles (స్తంభములు, ధ్రువములు), system stability (వ్యవస్థ నిశ్చలత), system control (వ్యవస్థ నియంత్రణ). పై పరిభాషలో అధికభాగం నిఘంటువులనుండి స్వీకరించినదే. మిగిలినవి నా కల్పన. ఏసీ, డీసీ, పవర్ ఎలెక్ట్రానిక్సు, ఫ్యూజు, రిలేలకు తెలుగు పదాలు చూడాలి . ఎలెక్ట్రిక్, ఎలెక్ట్రికల్ పదాలకు అర్థభేదం ఉంది. అది తెలుగులో సూచించడం కష్టం. తెలుగులో పారిభాషిక పదాలు తయారుచేయడానికి ముందు కొన్ని భాషలలోని పదజాలాన్ని విశ్లేషణ చేయాలి. అవి ముఖ్యంగా ఇంగ్లీషు, సంస్కృతం, తమిళం, కన్నడం, హిందీ. ప్రతి భాషకీ కొన్ని ప్రత్యేకతలున్నాయి.  5 వైజ్ఞానిక రచనలకు తెలుగు వినియోగం /విస్తరణ/ఆధునికీకరణ  తెలుగులో శాస్త్రములపేర్లు పరిశీలించే ముందు ఇంగ్లీషులో చూద్దాం. ఇంగ్లీషులో శాస్త్ర విజ్ఞాన వర్గీకరణ ఇంగ్లీషు - భాషా ప్రచారానికి ముఖ్య కారణం - ఒకనాడు - రవి అస్తమించని బ్రిటిష్ సామ్రాజ్యం. ఉత్తర అమెరికా, ఆఫ్రికా, ఆశియా, ఆస్ట్రేలియాలలో వ్యాప్తికి ఇది కారణం. తరువాత సైన్సు, పారిశ్రామిక విప్లవాల కేంద్రం బ్రిటన్. అందుచేత ఇంగ్లీషులో వైజ్ఞానిక పదజాలం విజ్ఞానంతో బాటుగా వృద్ధిచెందింది. మూల శబ్దాలు గ్రీకు, లాటిన్, ఫ్రెంచ్, జర్మన్ నుండి వచ్చాయి. సంస్కృతముతో కూడా దూరపు చుట్టరికం ఉంది. ప్రపంచములో ఆధునిక విజ్ఞాన అధ్యాయనానికి ఇంగ్లీషే మార్గం. ఆధునిక విజ్ఞానం ఈ భాష నుండే అందాలి. రెండవ ప్రపంచ యుద్ధముతరువాత వైజ్ఞానిక ప్రగతికి ఉత్తర అమెరికా కేంద్రమవడంకూడా ఇంగ్లీషు స్థానానికి కారణం. మనం తెలుగులో విజ్ఞాన విషయాలకు (scientific subjects) శాస్త్రము అనే పదం చివర చేర్చి వాడినట్లే, ఇంగ్లీషులో అనేకపదాలకు - లజీ అనే పదం వాడుతారు. దీని మూలపదం లాజియా (study of, అధ్యయనం) అనే గ్రీకుపదం నుండి వచ్చింది. అత్యధికమైన విషయాలు, విద్యలు ఈ ప్రత్యయాంతాన్నే (suffix)కలిగి ఉంటాయి. • Subject titles ending with – logy Biology, Psychology, Physiology, Neurology, Urology, Cardiology, and many others in medical science, Theology, Astrology ( as distinct from Astronomy which measures distances), Geology, Zoology, Ecology, Meteorology, Cosmology, Technology, Sociology, Anthropology, బయాలజీ = బయోస్ + లాజియా - జీవుల అధ్యయనం అని అర్థం. మనం జీవ శాస్త్రము అని సామాన్యంగా అంటాము. మనకు శాస్త్రము తప్ప వేరే పదములేదా? శాస్త్రము అనే పదం ఆంగ్ల పదం study of కు సరిపోతుందా? విద్య? అది జీవ జ్ఞానం, జీవ పరిజ్ఞానం, జీవ విద్య (బ్రహ్మ విద్య కాదు) బ్రతుకు-చదువు అనే పదం మనకు నచ్చదు. నాకు జీవ శాస్త్రం కంటె జీవవిద్య ఎక్కువ బాగుంటుంది అనిపిస్తుంది. జంతు, వృక్ష, వ్యవసాయ విద్యలు దీనిలోభాగాలుతమిళుల అనువాదాలు వారి ప్రత్యేకత. • Subjects with – ics ending – (a suffix of nouns that denote a body of facts, knowledge, principles, etc) mathematics, statistics, physics, logics, economics, politics, civics, graphics, hydraulics, mechanics, linguistics, logistics, cybernetics, ethics • Subjects ending with -nomy – Astronomy, Agronomy, Taxonomy • Subjects with -graphy (from Latin graphia, to write, to draw etc) – geography, oceanography, cryptography, cinematography, historiography, photography, tomography, lithography, cartography • Subjects with - science – Forensic science, Computer Science, Library Science, Systems Science, Material Science, Information science • Collection of subjects referred to with the suffix –Sciences, Natural Sciences, Earth Sciences, Physical Sciences, and Social Sciences. The book entitled “Sciences of the Artificial” published by MIT Press by the Nobel Laureate Herbert Simon, Professor of Economics, Psychology and Computer Science provided the early foundations of Artificial Intelligence. Subjects ending with –sophy – Greek Sophia means wisdom/knowledge --- philosophy, theosophy Suffix -ist denotes the professional in a field, specialist, physicist, chemist, ophthalmologist, cardiologist, economist, zoologist, geologist, Simiarly suffix – ian mathematician, statistician, electrician, technician, సంస్కృతములో ప్రతి పదానికి, వర్ణానికి ప్రత్యేకమైన అర్థం ఉంది. ఉదాహరణకు -జ్ఞ అనే మూలంతో వచ్చిన పదాలు చూద్దాం. జ్ఞానము, విజ్ఞానమనే పదములలో ముఖ్యమైన శబ్దం జ్ఞ. జ్ఞ అంటే మేధస్సు, మనస్సు, స్మృతి, ఆలోచనా శక్తిగల ఆత్మ వస్తువు. ఈ మూలం నుండి వచ్చిన పదాలే!                                                                                                                                                      జ్ఞ, జ్ఞాని, జిజ్ఞాస, అజ్ఞానము, జ్ఞానశక్తి, జ్ఞప్తి, విజ్ఞప్తి, ఆజ్ఞ, ప్రతిజ్ఞ, జ్ఞాపకము, జ్ఞానేంద్రియములు, యథార్థ జ్ఞానము, మిథ్యాజ్ఞానము, ఆత్మ జ్ఞానము, బ్రహ్మజ్ఞానము. ఒకే మూల శబ్దం నుండి వలసినంత పారిభాషిక పద జాలం పుడుతుంది. ఇంగ్లీషు -  గ్నోసిస్, అగ్నోస్టిక్, డయాగ్నోసిస్, ప్రొగ్నోసిస్ వంటివి జ్ఞ-సంబంధ పదములే.     తెలుగులో ఇతరభారతీయ భాషలలో పరిభాషకు సంస్కృతం లేదా ఇతరభాషలతోకలిపి పదజాలం సృష్టించడం వలన ప్రయత్నం సులభతరమౌతుంది. హిందీ, తమిళ, కన్నడ, బెంగాలీ మొదలైన భాషలవారి ప్రయత్నాలను గుర్తించాలి. ఈ రోజులలో ఇది చాలా తేలిక (Computer Supported Cooperative work, CSCW paradigm). స్వస్తి.