స్నేహితము, మైత్రి -- మైత్రీ దివసము, సహవాసమునకు రామానుజన్ నిర్వచనము

స్నేహితము,  మైత్రి -- మైత్రీ దివసము  

సహవాసమునకు రామానుజన్ నిర్వచనము

https://cherukuramamohanrao.blogspot.com/2017/08/happy-friendship-day.html

ఆస్యగ్రంధిలోఅందరూ ఒకరినొకరు ఎక్కువగా Friend (మిత్రమా), Dear Friend అంటూ సంబోధిస్తూవుంటారు. కొందరికి నచ్చుతుంది. కొందరికి నచ్చదు. నచ్చని వారిలో నేనూ ఒకడిని. పరిచయము అన్నది స్నేహితము కాజాలదు. అట్లు ఆపరిచయము స్నేహితముగా మారుటకు కొంతకాలము పడుతుంది, అదీ ఇరువురి నడుమ భావసారూప్యము ఏర్పడితేనే! ఈ విషయము దవండి.

సహవాసమునకు రామానుజన్ గారి నిర్వచనము శ్రీనివాస రామానుజన్ అయ్యంగార్ అన్నది రామానుజం గారి పూర్తి పేరు. ఈయన డిసెంబర్ 22, 1887 న జన్మించి ఏప్రిల్ 26, 1920 న పరమపదించినారు.  20వ శతాబ్దంలో ప్రపంచ ప్రఖ్యాతి గాంచిన గొప్ప గణిత మేధావులలో ఈయన ఒకరు. అతి పిన్న వయసులో పరమపదించుట ఈదేశమునకు కలిగిన దురదృష్టము.

ఈయనకు పది సంవత్సరముల వయసులోనే గణితశాస్త్రంతో అనుబంధము ఏర్పడినది. బాల్యముననే  గణితము పట్ల ఆయనకు  ప్రకృతి సిద్ధమైన ఇష్టము గణితములో ఎదో చేయవలెనన్నది ఆయన అభీష్టము. బాల్యముననే తన సొంతంగా సిద్ధాంతములను  రూపొందించ ప్రారంభించిన బాల మేధావి ఇతడు. ఈయన  ఎన్నో గణిత సిద్ధాంతములను (Hypothesis)  ప్రతిపాదించుట జరిగినది. అవన్నీ తిరుచిరాపల్లి దగ్గరవున్న నామక్కల్ అన్న ఊరిలోని నరసింహస్వామి దేయాలయములోని, స్వామివారి అర్దాంగియైన నామగిరి అమ్మవారు ఆయనకు కలలో కనిపించి ఏవేవో ఆయన మనోఫలకముపై వ్రాస్తే నిదుర లేచిన పిమ్మట ఆయన చిత్తుకాగితములలో వానిని వ్రాసిభద్రపరచేవాడట.  ఈ నామగిరి దేవి ఆయన కలలో కనిపించి ఇంగ్లాండ్ వెళ్ళమని అనుజ్ఞ ఇచ్చుట చేతనే ఆయన కేంబ్రిడ్జి యూనివర్సిటీ ప్రొఫెసర్ హార్డీ గారి పిలుపు మేరకు వెళ్ళినట్లు చెబుతారు. ఒకసారి ఒక జిజ్ఞాసువు ఆయన స్నేహితులను గూర్చి తెలుసుకొన దలచి మీకు ఎవరెవరు స్నేహితులు అని అడిగినాడట. అందుకు ఆయన నాకుతగిన స్నేహితుడు ఇంతవరకూ దొరకలేదన్నాడట. అందుకు అతను " మీ ఉద్దేశ్యములో సహవాసము ఏ విధముగా ఉండవలెనని కోరుకొంటారు" అని అడిగినాడట. రామానుజన్ గారు అందుకు ఈ విధముగా జవాబు చెప్పినారు "వారు 220, 284 సంఖ్యల్లాగా వుండాల"ని.

అడిగిన వ్యక్తికి అది అర్థము గాక విశధపరుచుమని అడిగినాడట. అందుకు రామానుజన్ గారు ఈ విధముగా విశధపరచినారు:

"220 కి కారణాంకాలను (Factors) వ్రాస్తే అవి 1,2,4,5,10,11,20,22,44,55,110,220.

అదేవిధంగా 284 కు వ్రాస్తే అవి 1,2,4,71,142,284.

ఇప్పుడు మనము ఏ సంఖ్యలను అనగా 22౦ మరియు 284 ను మనము గ్రహించినామో

అవి పై పట్టికలలో తొలగించితే మనకు, 1,2,4,5,10,11,20,22,44,55,110 మరియు 1, 2,4,71,142 మిగులుతాయి. ఇప్పుడు ఆ శ్రేఢులను విడివిడిగా కూడితే ఎంతవస్తుందో చూస్తాము.

1+2+4+5+10+11+20+22+44+55+110 = 284

1+2+4+71+142 = 220

అంటే ఒకరిలో ఒకరు మమేకమై వుండిపోయేటంతగా మనసులు కలిస్తేనే సహవాసము.

ఎంత గొప్ప మాటనో చూడండి. అంతేగానీ ఆస్యగ్రంధిలో ‘Dear Friend’ 'మిత్రమా' సంబోధనలు నిరర్థకములు.

'Happy Friendship Day'

అని అంటూ శుభాకాంక్షా సందేశములు ఎక్కువగారావటము Friendship Day రోజు ఎక్కువగా జరుగుతూవుంటుంది కదా! దానికి సంబంధించి నేను ఈ నాలుగు మాటలు వ్రాయవలసి వచ్చింది. మిత్రత అమిత్రత అన్నవి ఎటువంటివంటే:

దూరస్తోపి సమీపస్తో యోవై మనసి వర్తతే l

యోవై చిత్తేపి దూరస్తో సమీపస్తోపి దూరతః ll

నిజమైన స్నేహితుడు ఎల్లలు దాటినా ఎల్లపుడూ మన మనసులోనే ఉంటాడు. అట్లు

కానివాడు పక్కనే వున్నా పరాయివాడే!

ఈ మాట గమనించండి:

దూరీ కరోతి దురితమ్ విమలీ కరోతి

చేతశ్చిరన్తనమఘం చులికీ కరోతి l  

భూతేషు కిన్చ కరుణాం బహులీ కరోతి

సత్సంగతిః క‍థయ కిం న కరోతి ll

లోకే సర్వేషాః స్నేహితాః భవంతి ఏవ కింతు సర్వేపి ఉత్తమాః న భవంతి l

తథా అపి ఉత్తమానాం ఏవ సహవాసః కరణీయః ఇతి వదన్ సుభాషితకారః ll

నిర్దుష్ట కారణాని వదతి సజ్జనానామ్ సహవాసేన  దోషాః గఛంతి |

 

మనః శుద్ధం భవతి | అన్యేషాం జంతూనాం ఉపరి ప్రీతిః భవతి |

 

సజ్జనానాం సహవాసః అస్తిచేత్ కిం కిం వయం నప్రాప్నుమః | అర్థాత్ సజ్జనానాం సహవాసేన వయం సర్వం ప్రాప్నుం శక్నుమః l కంలో అందరికీ స్నేహితులు ఉంటారు.  కానీ వాళ్లందరూ మంచివారే అయి వుండనవసరము లేదు కదా! కానీ మన ప్రయత్నము మాత్రము సత్సాంగత్యము కొరకే . మంచి స్నేహితం మనలోని దోషాలను తొలగిస్తుంది. పాలూ చక్కర కలిస్తేనే కదా Decoction కు సార్థకత. సుజన మైత్రి మనసులను నిర్మలముగా వుంచుతుంది.  సాటి ప్రాణికోటి పైన ప్రేమ దయ కలిగింప జేస్తుంది. సత్సాంగత్యముతో సాధింపలేనిది ఏమీ ఉండదు. కావున మంచి స్నేహితుని ఎన్నుకొందాము. అసలు మన నీతి శాస్త్రము ఎంత మంచిమాట చేబుతూవుందో చూడండి.

శీలం శౌర్యమనాలస్యం పాండిత్యం మిత్ర సంగ్రహః l

అచోరహరణీయాని పఞ్చైతాన్యక్షయో నిధిః ll

శీలము, శూరత్వము,  పాండిత్యము,పని చేయుటలో అలసత్వము లేకపోవుట, సన్మిత్ర సంపాదన, ఈ ఐదూ దొంగలించ బడలేనివి.

మంచి గ్రంథాలు చదవడం, మంచి మనుషులను కలిసి మాట్లాడటం, మంచి వ్యక్తులతో స్నేహం చేయడం చాలా ముఖ్యం. దీన్నే

సత్సాంగత్యం అంటారు. దాని ప్రాధాన్యాన్ని భర్తృహరి సుభాషితాలను తెలుగులో అందించిన ఏనుగు లక్ష్మణకవి ఇలా చెబుతున్నాడు...

సత్యసూక్తి ఘటించు ధీజడిమ మాన్చు

గౌరవమొసంగు, జనులకు కలుషమడచు

కీర్తి ప్రకటించు, చిత్త విస్ఫూర్తి జేయు

సాధుసంగంబు సకలార్థ సాధనంబు

సత్సాంగత్యము అనేది మనల్ని సన్మార్గంలో నడిపిస్తుంది. బుద్ధికుండే జడత్వాన్ని పోగొట్టి చైతన్యవంతుల్ని చేస్తుంది. లోకంలో గౌరవాన్ని కలిగిస్తుంది. సతసాంగత్యం వల్ల లోపల ఉండే కల్మష భావాలు పోతాయి. మంచి పేరు వస్తుంది. జ్ఞానం వికసిస్తుంది.

ఎప్పుడూ ఆనందంగా ఉంటారు. ‘సతసాంగత్యం’ అంటే వేరే ఏదో కాదు. మంచి గ్రంథం చదవడం. భగవద్గీత చదవడం,భర్తృహరి సుభాషితాలు చదవడం కూడా సత్సాంగత్యమే. ‘సాధుసంగంబు’ అంటే వట్టి సాధువులతో స్నేహం అని మాత్రమే కాదు,

మంచి మనుషులతో స్నేహం చేయడం. ఇది అందరూ పాటిస్తే సుఖదుఃఖాలను

సమానస్థాయిలో తీసుకోవడం సాధ్యమవుతుంది.

ఉత్సవే వ్యసనే ప్రాప్తే దుర్భిక్షే శత్రు సంకటే l

రాజద్వారే శ్మశానేచ య తిష్ఠతి స బాంధవః ll

ఆనందములోన ఆపత్తులోనూ దుర్భిక్షము లోనూ దుష్ట బాధలందును మహారాజు ఆస్థానములోనైనా మరుభూమియందైనా అండగా నిలచినవాడే అసలైన బాంధవుడు. మిత్రుడు కూడా బంధువే! బాంధవ్యము అంటే చుట్టములు మాత్రమే కాదు స్నేహితులు కూడా! అసలు సూర్యునికి మిత్రుడు అన్న నామాంతరముంది.  మరి నిజంగానే ఈ సృష్ఠికి ఆయన మిత్రుడే కదా! ఆయన వెలుగేలేని ఒక రోజునైనా ఉహించగలమా! ఎన్ని చిక్కటి మబ్బులకైనా చిక్కక, అంతో ఇంతో ఎంతో కొంత తనకు వీలయినంత వెలుతురు లోకానికి పంచే ఆయన, మిత్రులు అనిపించుకోదలచిన వారలకు, ఆదర్శప్రాయుడు. అట్టి మైత్రి మనకు ఆడర్శమున్ కావలెను.

ఆయన సహాయ సహకార సౌజన్యములులేక మనమేపనయినా చేసుకోగలమా! స్నేహత ధర్మమంటే అది. మరి రాత్రి వుండదే అంటే అది నీ విశ్రాంతి కొరకే! అసలు స్పెనేహమును గూర్చి వేదము ఈవిధముగా చేబుతూవుంది.

యః స్థిత్యాజ సఖి విధగం సహాయం నతస్య వాచ్యపిధాగో ఆస్తి l

ఎవరయితే సేహధర్మము తెలిసినటువంటి స్నేహితుని విడిచిపెదతాడో అట్టి వ్యక్తి యొక్క పేరును ఉచ్చరించుట కూడా పాపమే! ఇది వేదవాక్కు. అట్లని మిత్రుడు ధర్మమార్గము తప్పినపుడు అతనిని మందలించి తిరిగీ సత్యపథమున ఉంచవలసిన బాధ్యత కూడా స్నేహితునిదే!

పెద్దలు చెప్పిన ఈ మాటను గమనించండి.

దదాతి  ప్రతిఘృహ్ణాతి గుహ్యమాఖ్యాతి పృచ్ఛతి l

భుంక్తేచ భోజయిత్యైవ ఇత్యేతత్ మిత్ర లక్షణం ll

కష్ట సుఖాలు ,మంచిచెడ్డలు, ఆపదానందాలు అన్నింటిలో భాగస్వామ్యము కలిగినవాడే అసలైన మిత్రుడు. ఇద్దరు  నిజమైన స్నేహితులు భూమి పై లేకున్నా వారి స్నేహము అజరామరము. అది దినదినమూ గుర్తుండేది. దానికి రోజులతో పని ఉండదు.

కృష్ణ కుచేల, రామ సుగ్రీవ మైత్రి మనకు ఆదర్శము. అంతేగానీ స్నేహితానికి ఒక దినము కేటాయించుట, 'Happy Friendship day' చెప్పుట ఇవన్నీ సహవాసమునకు అద్దము పట్టవు.  ఒక బక్కెటలోని నీళ్ళు దోసిలినిండా తీసుకొని కొంత దూరము

నడచిపిదప దోసిలి చూసుకొంటే నీళ్ళుండవు. దోసిలి ఖాళీ అయివుంటుంది. మనలను దోసిలిగానూ మన సంస్కృతిని నీళ్ళగానూ భావించితే పోను పోనూ సంస్కృతి శూన్యము అవుతుంది అన్నది అర్థమౌతుంది.

పరదేశీయ సంస్కారము అవసరము ఉన్నచోట వాడవలసిందే కానీ మనకున్న సంస్కారమును ఎప్పటికీ వదలకూడదు. అన్నము ప్రతిరోజూ తింటాము గానీ అప్పళాలు తినముకదా! సీమ దొరలకు జీన్సు కావాలి గానీ భారతీయులకు పత్తి బట్టలు శ్రేష్ఠము కాదా!

అందుకే 'ముందు' మనకు నచ్చని\సరిపడని విషయములను 'నలుగురితోబాటు నారాయణ'  అని తలవక, చేయకుండా వుంటే ఒకరికిచెప్పగలము.

सन्तोषः परमो लाभः सत्सङ्गः परमा गतिः।

विचारः परमं ज्ञानं शमो हि परमं सुखम्॥

సంతొషః పరమో లాభః సత్సఙః పరమా గతిఃl

విచారః పరమం జ్ఞానం క్షమోహి పరమం సుఖంll

సంతోషము సంతృప్తి కలిగియుండుటే అన్నింటికీ మించిన లాభము. జ్ఞానులైన పెద్దల సాంగత్యమే మనోవికాసమునకు పరమావధి. ఒక విషయమును గూర్చిన విచార విమర్శలు చేసి తెలుసుకోనుటయే నిజమైన జ్ఞానము. క్షమించుటకు మించిన పరమ సుఖము లేదు. కావున ఆకాంక్షలు తెలుపుకొనుటతో సహవాసము వృద్ధిచెందదు. ఆత్మీయత, ఆప్యాయత, అనురాగము, అంతఃకరణ, అనుకంపన, అవినాభావము అన్నవి నిజమయిన సహవాసమునకు అంగములు. వాటిని కలిగి పరిచయమునకు అడుగు ముందునకువేసినవాడే స్నేహితుడు కాగలుగుతాడు. సహవాసానికి వయసుతో నిమిత్తము లేదుకానీ, పెద్దలతో సహవాసముచేసి వారిని గౌరవించుటవల్ల వారి వాత్సల్యమును పొందుటయేగాక వారినుండి ఎంతో విజ్ఞానమును గ్రహించవచ్చును.

ఈ విషములు మనసున వుంచుకొని స్నేహితము చేస్తే మనుషుల మధ్య సంఘీభావము ఏర్పడుతుంది.

1958లో పరాగ్వేలో జాయిస్ హాల్ అణు వ్యక్తి తొలిసారిగా స్నేహితుల దినోత్సవాన్ని ప్రతిపాదించినారు. ఇది ప్రపంచ సెలవుదినం ద్వారా స్నేహాలను జరుపుకునే సెలవుదినం. యునైటెడ్ స్టేట్స్‌లో సమకాలీనత  కారణంగా ఇది ఆగష్టు 7కు  మార్చబడినప్పటికీ, అసలు వేడుకల తేదీ ఆగస్టు 2.

స్నేహితుల దినోత్సవాన్ని పురస్కరించుకుని, 1998లో, నేన్ అన్నన్ విన్నీ ది పూహ్‌ను ఐక్యరాజ్యసమితిలో స్నేహపూర్వక ప్రపంచ అంబాసిడర్‌గా పేర్కొన్నాడు. ఈ స్మారక దినమును  U.N. Department of Public Information and Disney Enterprises, co-hosted by Kathy Lee Gifford చేయుట జరిగినది. ఇందులో ఏదయినా మనకుఅ తార్కికమగు లేక చారిత్రికమగు కారణమేదయినా అగుపించుతూ జన్నదా! ఇది వేలంవెర్రి కాక వేరేమిటి.  'రామ సుగ్రీవ మైత్రి'తిథి ని గానీ 'శ్రీ కృష్ణ కుచేల మైత్రి' గానీ సహవాసమునకు పరాకాష్ఠ, వారే మనకు ఆదర్శము. 

Friendship Day

For me Friendship is ‘Eternal’ and ‘Every Day is a Friendship Day’. Though Sudama and Krishna met only once after their departing from Gurukula or Alumni, without any communication between them their friendship is sustained. Sri Krishna being God incarnation did not forget that Sudama is a Brahmin. I opine that is friendship. Friendship can never be for a day nor is it to be reminded on a particular day. In Ramayana we see that friendship in between Rama and Sugreeva.In kaliyuga we find the same in Raja Bhoja and Kalidasa ll.

 

 I expressed what 'Friendship' is without minsing woords. Please do not mistake me for my expression.

స్వస్తి.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                      .